واجب تبعیواجب فاقد خطاب مستقل شرعی، و مدلول غیر مطابقی کلام را واجب تبعی گویند. ۱ - تعریفواجب تبعی، مقابل واجب اصلی بوده و به واجبی گفته می‌شود که اصالتاً و اولا و بالذات و به طور مستقیم، مراد و مقصود متکلم نبوده و خطاب مستقلی بر آن دلالت نمی‌کند، بلکه مقصود اصلی متکلم بیان مطلب دیگری است، اما بالتبع و بالعرض این عمل هم مقصود است؛ یعنی مدلول غیر مطابقی کلام می‌باشد؛ به بیان دیگر، از توابع مقصود مولا بوده و اراده تبعی وی به آن تعلق گرفته است؛ برای مثال، وقتی مولا می‌گوید: «اشتر اللحم»، مقصود اصلی او وجوب خرید گوشت است، اما از این کلام او، رفتن به بازار هم بالتبع و با محاسبه عقلی، فهمیده می‌شود. [۱]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج ۱، ص ۱۹۶.
[۳]
فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص ۲۶۲.
[۴]
آخوند خراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص ۱۵۲.
[۶]
مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص ۶۱-۶۰.
[۸]
ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ص ۳۶۶.
[۹]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج ۲، ص ۳۶۹.
[۱۰]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج ۴، ص ۴۷۳.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۶۷، برگرفته از مقاله «واجب تبعی». رده‌های این صفحه : واجب
|